Sosyal Zeka

Bilimsel veriler ile tespit edilmiş sekiz farklı zeka türü vardır. Bu zeka türleri Howard Gardner’ın çoklu zeka kuramı olarak da bilinmektedir.  Bunlar: sayısal zeka, sözel zeka, sosyal zeka, doğasal zeka, kinestetik zeka, işitsel zeka, içsel zeka, görsel zeka şeklinde isimlendirilebilir. Bunlardan sadece biri olan sosyal zeka, çevre ile başarılı bir şekilde ilişkiler kurabilmeyi sağlar. Sosyal zekanın büyük bir kısmı gözlem ve deneyimle öğrenilerek kazanılır. Yani geliştirilmeye oldukça açık bir zeka türüdür. Sosyal zeka kuramı ilk olarak 1920’de Edward Thorndike tarafından oluşturulmuş bir çalışmadır. Bu çalışmayı; “insan ilişkilerinde akıllıca davranmak, erkek ve kadınları tanıma, yönetme yeteneği” şeklinde özetleyerek tanımlamıştır. Sosyal zeka bireylerin doğduktan sonra zamanla öğreneceği becerileri içerir.

Sosyal zeka iletişim kurma, empati yapma, karşındakinin ruh haline göre davranma konularında oldukça ustaca davranışlar içerir. Kişiler arası zeka yani sosyal zeka, tek başına geliştirilmesi sağlam iletişim için yeterli olmayabilir. Bu yüzden sosyal zeka diğer zeka türleriyle desteklenmelidir.

Sosyal Zeka Nedir?

Sosyal zeka diğer adıyla kişiler arası zeka kısaca; insanlarla iletişim yeteneği ve empati kurma şeklinde açıklanabilir. Sosyal zekası gelişmiş kişileri iletişim kaliteleri ve öne çıkan liderlik vasıfları dışında şu özellikleriyle de tespit edebilirsiniz; 

  • Genellikle dışa dönüktürler. 
  • Günün her saatinde enerji düzeylerini oldukça yüksek olabilir.
  • Enerjileri sadece kendilerini çevredindeki kişilere de yansıtabilirler.
  • Liderlik vasıfları yüksektir.
  • İletişi kurdukları kişileri kısa sürede anlar ve onları motive edici şeyleri bulurlar.
  • Kişiler arası zeka seviyesi yüksek kişilerin ikna kabiliyetleri yüksektir.
  • Kısa konuşmalarda bile karşısındaki kişiler hakkında birçok fikir edinebilirler.
  • Empati yetenekleri üst düzeyde gelişmiştir. Bu sayede birçok soruna bile kolayca çözüm bulabilirler.
  • Takım çalışmasına yatkınlardır.
  • Karşısındaki bireylere güven duygusu verirler.
  • Kriz süreçlerini başarıyla idare edebilirler.
  • Sosyal zekası yüksek bireyler çözüm odaklı ve yapıcı davranış sergilerler.
  • İyi bir dinleyici özellikleriyle ilk başvurulan kişilerdir. 

Sosyal Zeka Nasıl Gelişir?

Sosyal zekası yüksek insanlar çok iyi gözlemcidir ve bu gözlemler ile sosyal ipuçları elde ederler. Sosyal zeka ile duyusal zeka benzerlik içermektedir. Duygusal zeka kendi duygularınızı nasıl kontrol ettiğiniz ve başkalarıyla nasıl empati kurduğunuz hakkında ipuçları içerir. Duyusal zekası yüksek olan biri sosyal ortamlarda; hayal kırıklığı, öfke gibi olumsuz duyguları tanır ve bunları kontrol altına alır.

Sosyal Zeka ve Akademik Başarı

Yapılan çalışmalar gösterdi ki başarıyı sadece akademik zeka belirlemiyor. Bu bilgiye paralel olarak hayatı daha ustaca yaşamanın yolu, duyusal ve sosyal zekaya önem vermekten geçtiği bulunmuştur. Yapılan araştırmalar ışığında en zeki olan insanların en başarılı insanlar olmadığı gibi en mutlu insanlar da olmadığı bulunmuştur. Akademik zeka yanında sosyal zeka ve duyusal zeka düzeyi de gelişmiş olan bireylerin daha mutlu daha başarılı ve daha zengin olduğu tespit edilmiştir.

Duyusal ve sosyal zekanın akademik zekaya kıyasla başarıda daha çok rolü olduğu saptanmıştır. Zekâ türlerinin birbirini destekleyici nitelikte geliştirilmesi gerekliliği önem kazanmıştır. Sosyal zekası yüksek olan bireyler çevresiyle daha doyurucu ilişkiler kurmaktadır. Bu nedenle depresyon eğilimleri diğer insanlara göre oldukça azdır.

Sosyal Zeka ve Çocukluk Dönemi

Birey doğduğu andan itibaren bireyler çevreyi gözlemler algılar ve sosyal bir öğrenme içine girer. Çocukluk döneminin sağlıklı geçmesi sosyal zekayı olumlu etkilerken huzursuz bir aile ortamı, gereğinden fazla otoriter anne baba tutumu gibi etkenlerle karşılaşan bireyler çocukluk döneminde sosyal zekasını geliştiremeyebilir.

Sosyal zeka gelişimi için çocukluk gelişim süreci oldukça önemli bir dönemdir. Bu dönemde sosyal zeka geliştirici oyunlar yardımcı olabilir. Hangi zeka türüne yatkın olduğunu ebeveyni olarak sizler gözlemleyerek bulabilirsiniz. IQ testleri gibi bu zeka testlerini de ölçmeye yarayan ölçekler bulunmaktadır. Dilerseniz güvenilir ve geçerli testler üzerinden zeka türü hakkında bilgi edinebilirsiniz.